"ÜMUMVƏHDƏT
FƏLSƏFƏSİ VƏ
MÜASİR ELM"
Elmi-nəzəri seminar
Bakı, Azərbaycan
Azərbaycanın tanınmış filosofu, “Şərq fəlsəfəsi problemləri” jurnalının baş redaktoru, əməkdar elm xadimi Zümrüd Quluzadənin “Ümumvəhdət fəlsəfəsi və müasir elm” elmi-nəzəri seminarının keçirilməsi barədə təşəbbüsü Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu və Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Fəlsəfə, Sosiologiya və Hüquq İnstitutu tərəfindən dəstəklənmişdir.
Elmin İnkişafı Fondunun dəstəyi ilə çap olunmuş bu toplu seminarda çıxış üçün təqdim olunmuş məruzələrin xülasələlərinin məcmusu kimi işçi xarakter daşıyır. Seçilmiş ən maraqlı məruzələrin gələcəkdə müxtəlif dillərdə nəşri də istisna olunmur.
© 2010, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında
Elmin İnkişafı Fondu. Bütün hüquqlar qorunur.
Əlaqə üçün məlumat:
AZ1001, Azərbaycan Respublikası,
Bakı şəhəri, İstiqlaliyyət küçəsi ,10
Tel.: (012) 418 31 90
Elektron poçt: sci.dev.found@gmail.com
Ön söz
Qloballaşan dünyamız informasiya və informasiya texnologiyaları dövrünə qədəm qoymuşdur. Alimlər bu dövrü “paradiqmaların dəyişməsi” dövrü də adlandırırlar. Azərbaycan alimləri bu dövrün onların üzərinə qoyduğu vəzifələrin məsuliyyətini dərk edirlər. Filosofların fikrincə informasiya anlayışının, informasiya mübadiləsi və axınının artıq elmin bütün sahələrinə cəlb olunduğu dərk edilməklə fəlsəfənin, tarixin və idrak nəzəriyyəsinin yeni metodologiyasının axtarışı istiqamətində işlər görülməlidir.
Bəzi alimlərin fikrincə fəlsəfənin, sosiologiyanın və politologiyanın inkişafı üçün vacib sayılan və inteqral tədqiqat obyektini aşkar edə biləcək metodologiya – fənlərarası metodologiyadır. Digərləri isə əmindirlər ki, din, elm və fəlsəfə arasında konsensusu ümümvəhdət fəlsəfəsi təmin edə bilər.
Bir sıra fəlsəfi-nəzəri anlayışların dəqiqləşdirilməsi, filosof və müxtəlif elm sahələrindən olan mütəxəssislərin, o cümlədən təbiətşünas alimlərlə qarşılıqlı əlaqə prinsiplərinin aşkar edilməsi müasir Azərbaycanda elmin inkişafı üçün mühüm şərtlərdən biridir. Bu baxımdan bir sıra metodologiyaların da (marksizm, narrativizm, hermenevtika və s.) artıq məhdud olduğu haqqında da fikirləşməyin vaxtı çatmışdır.
Seminarda aşağıdakı məsələlərin müzakirəyə çıxarılması planlaşdırılır:
- Fəlsəfə - bəşəriyyətin mənəvi mədəniyyətinin universal fenomeni kimi;
- Müasir elmin nailiyyətləri və sosiomədəni inkişafın perspektivləri işığında ümumvəhdət fəlsəfi konsepsiyası;
- Fəlsəfə - varlığın və idrakın əsas prinsipləri (qanun və qanunauyğunluqları), maddi və ideal olanın vəhdəti haqqında təlim kimi;
- Varlığın əsas ilkin səbəbi kimi materialist, idealist, dualist fəlsəfi konsepsiyalarla yanaşı ümumvəhdət monodualist fəlsəfi konsepsiyanın movcudluğu;
- Varlığı müxtəlifliyi ilə öyrənən konkret elmlərin onu bütövlükdə öyrənən fəlsəfə ilə mahiyyət etibarilə üzvü əlaqəsinin mövcudluğu;
- və başqa mövzular.
| Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu | Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Fəlsəfə, Sosiologiya və Hüquq İnstitutu |
elmi-nəzəri seminarının
P R O Q R A M I
30 - 31 mart 2010-cu il, Bakı, Azərbaycan
| 30 mart 2010-cu il AMEA Rəyasət Heyətinin binası, 1-ci mərtəbə, kiçik zal | ||
| Saat | ||
| 10.00 – 11.00 | Qeydiyyat | |
| 11.00 – 11.15 | Seminarın açılışı | |
| Kərimov Mahmud Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Prezidenti | ||
| Babayev Elçin Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun İcraçı direktoru | ||
| Məmmədzadə İlham Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Fəlsəfə, Sosiologiya və Hüquq İnstitunun (FSHİ) direktoru | ||
| 11.15 – 13.00 | Çıxışlar 1-ci sessiya Həmsədrlər: İ.Məmmədzadə, Z.Quluzadə | |
| Quluzadə Zümrüd AMEA FSHİ, b.e.i., fəl.e.d. | Vəhdət fəlsəfəsi müasir elm və sosiomədəni inkişaf baxımından | |
| Heyət Cavad Paris Cərrahlar Akademiyasının üzvü, prof. | Molla Sədrada hərəkəti-cövhəri və vəhdəti-vücud | |
| Əliyev Maqsud AMEA Fizika İnstitutu, proqram rəhbəri, AMEA-nın həqiqi üzvü, fiz.-riy.e.d., prof. | Fəlsəfədə ümumvəhdət konsepsiyası və fizika | |
| Alıyev İsa AMEA İqtisadiyyat İnstitutunun direktoru, iqt.e.d., prof. | İqtisadi nəzəriyyələrin təkamülündə ümumvəhdət metodologiyasının yeri | |
| Qulamrza Səbri Təbrizi Edinburq Universiteti və BDU | Vəhdəti-vücud fəlsəfəsi haqqında bəzi mülahizələr | |
| Məmmədzadə İlham AMEA FSHİ-nun direktoru, fəl.e.d. | Müasir dövrdə fəlsəfə və elmin qarşılıqlı münasibəti | |
| Məmmədova Rəna АМЕА İncəsənət və Memarlıq İnstitutunun şöbə müdiri, AMEA-nın müxbir üzvü, sənət.e.d., prof. | İncəsənətin etno-morfoloji tədqiqi və ümumvəhdət ideyası | |
| Abbasov Vaqif AMEA Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunun şöbə müdiri, AMEA-nın müxbir üzvü, kimya e.d., prof. | Sivilizasiyanın müasir inkişafı səviyyəsində təbiət və humanitar elmlərin əlaqələrinin inkişafının labüdlüyü | |
| 13.00 – 14.00 | Seminar iştirakçıları üçün nahar fasiləsi (1-ci mərtəbə) | |
| 14.00 – 15.30 | Çıxışlar 2-ci sessiya Həmsədrlər: İ.Məmmədzadə, F.Qurbanov | |
| Qurbanov Füzuli AMEA FSHİ-nun şöbə müdiri, fəl.e.d. | Müasir sintetik elmi nəzəriyyələrdə dünyanın vəhdəti problemi | |
| Əlizadə Xalidə AMEA Geologiya İnstitutu, a.e.i., biol.е.n., dosent | Geosistemlərin inkişafının dialektik proqnozu | |
| Hüseynova İradə AMEA Botanika İnstitutu, b.e.i., AMEA-nın müxbir üzvü, biol.e.d., prof. | Apoptoz – müasir biologiyada proqramlaşdırılmiş ölüm nəzəriyyəsi | |
| Abbasov Əli AMEA FSHİ-nun şöbə müdiri, fəl.e.d., prof. | Fəlsəfədə monizm və plüralizm prinsipləri | |
| Kərimli Teymur AMEA Ədəbiyyat İnstitutunun direкtor müavini, AMEA-nın müxbir üzvü, fil.e.d., prof. | Orta əsrlər Azərbaycan ədəbi mühitində vəhdət utopiyası | |
| Mustafayeva Lalə Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti, fiz.-riy.e.n. | Müasir riyaziyyatda irrasionallıq ümum-vəhdət fəlsəfəsi işığında | |
| 15.30 – 15.50 | Çay fasiləsi (1-ci mərtəbə) | |
| 15.50 – 17.00 | Çıxışlar 3-cü sessiya Həmsədrlər: İ.Məmmədzadə, F.Qurbanov | |
| Əlizadə Çingiz Elmi Tədqiqat Travmаtologiya və Ortopediya İnstitutu, b.e.i., tibb e.d., prof. | Təbabətin müəmmalı hadisələri ümumvəhdət fəlsəfəsi işığında | |
| Bünyadzadə Könül AMEA FSHİ, b.e.i., fəl.e.d. | İdrak prosesində rasional və irrasionalın vəhdəti | |
| Mirzəzadə Rəna АМЕА FSHİ-nun şöbə müdiri, fəl.e.d. | Qloballaşma dövründə ümumvəhdət fəlsəfəsi sosiomədəni inkişaf kontekstində | |
| Şirinov Aydın AMEA FSHİ, a.e.i., fəl.e.d. | Dünyagörüşündə eynilik və fərqlilik problemi | |
| Mirzəliyeva Məhəbbət AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun şöbə müdiri, fil.e.d. | Dil və təfəkkür fəlsəfi problem kimi | |
| Bayat Füzuli AMEA Folklor İnstitutu, fil.е.d. | Vəhdəti-vücudun epistemoloji tərəfləri | |
| 31 mart 2010-cu il AMEA Rəyasət Heyətinin binası, 1-ci mərtəbə, kiçik zal | ||
| 11.00 – 12.30 | Çıxışlar 4-cü sessiya Həmsədrlər: İ.Məmmədzadə, Z.Quluzadə | |
| Xəlil Ağaverdi AMEA, Folklor İnstitutu, fil.е.n. | Aşıq yaradıcılığında maddi və mənəvi dəyərlərin əlaqəsi və vəhdəti | |
| Əsədov Adil AMEA FSHİ, b.e.i., fəl.e.d. | İdrak və İzah: elmdə fəlsəfi və eksperimental başlanğıcların münasibətlərinə dair | |
| Mehdiyeva Leyla Azərbaycan Tibb Universiteti, tibb e.n., dosent | İnsanın psixikasında fərdi xüsusiyyətlərin formalaşması dövründə sosioloji amilin təsiri | |
| Qəşəmoğlu Əhməd АМЕА FSHİ-nun a.e.i., fəl.e.d. | Elm və din arasında münasibətlərin aydınlaşdırılmasında ümumvəhdət fəlsəfəsinin rolu | |
| Fərəcova Fidan BDU, fəl.e.n., dosent | Uzaq Şərq buddizmində ümumvəhdət problemi | |
| İbrahimbəyli Rəna BDU, kafedra müdiri, psix.e.n., dosent | Eko-mədəniyyət ümumvəhdət fəlsəfəsinin psixoloji problemləri işığında | |
| Məcidova Svetlana BDU, psix.e.d., dosent | Sosial-psixoloji tipologiya «69» | |
| İbrahimov Şaiq AMEA Zoologiya İnstitutu, b.e.i., biol.e.d., prof. | Ümumvəhdət fəlsəfəsi baxımından Yer üzündə həyatın və insanın yaranması problemləri | |
| 12.30 – 13.00 | Çay fasiləsi (1-ci mərtəbə) | |
| 13.00 - 15.00 | Çıxışlar 5-ci sessiya Həmsədrlər: İ.Məmmədzadə, F.Qurbanov | |
| Abdinov Övsat AMEA Fizika İnstitutunun laboratoriya rəhbəri, fiz.-riy. e.d. | Kütlənin tərifi | |
| Ulusel Rahid AMEA Ədəbiyyat İnstitutu, b.e.i., fəl.e.d., prof. | Harmoniya fəlsəfəsində vəhdət ideyası | |
| Quliyev Elmir “Qafqaz” Strateji Tədqiqatlar Mərkəzinin əməkdaşı, fəl.e.n. | Maddi və mənəvi dəyərlərin nəzəri vəhdəti A`bdаlхamid Abu Sulayman “Biliklərin İslamlaşması” | |
| Allahverdiyev Kənan AR Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyası, fəl.e.d. dosent | Təhlükəsizlik fəlsəfəsinin qlobal aləmdə yeni ölçüləri | |
| Mirbəşiroğlu Elşad AR Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyası, siyasi е.n. | Müharibənin mahiyyətinin fəlsəfi prizmadan izahı | |
| Əhməd-zadə Aydın AR Təhsil Nazirliyi Müəllimlərin Təkmilləşdirilməsi İnstitutu, a.е.i. kimya e.d. | Qloballaşma şəraitində şəxsiyyətin sosial diversifikasiyası | |
| Məcidov Samir АМЕА FSHİ, dissertant | Mədəni qloballaşma. Problemlər və vəzifələr | |
| Hüseynov Elmar BDU, aspirant | Vəhdət fəlsəfəsi və sivilizasiyalararası münasibətlər tarix elminin aktual problemləri kimi (tarix fəlsəfəsi) | |
| Seminarın bağlanışı | ||